Книжевно инсценирање на туѓоста: патописот и културниот идентитет

  • Милица Денковска МИТ Универзитет, Скопје

Abstract

Традираната просторна претстава како значенска содржина на туѓото во книжевноста ја наоѓа својата концентрација во две основни, просторно моделирани соодносни форми. Во првата, туѓоста е конципирана како непозната надворешност, која му е контрастирачки спротивставена на сопствениот искуствен хоризонт. Во втората туѓото го означува продорот на непознатото во внатрешниот простор, дефиниран како сопствен. Како што туѓото и сопственото се моменти на една соодносна дефиниција, така и непознатото однадвор и продорот на непознатото структурално се надоврзуваат еден на друг; бидејќи што ќе биде восприемано како туѓо, е одредено според тоа, дали набљудувачот е позициониран „дома“ или „во туѓина“. Книжевното инсценирање на туѓоста неопходно го вклучува ова позиционирање во јазично-културолошката концепција и перспективирање на случувањето. И кога традираните претстави за своето и туѓото парцијално се напуштаат и се подложени на критика, книжевното инсценирање (и неговата анализа) сепак се базира врз традицијата и историјата на сопствените културолошки (во најголема мера евроцентрични) одредби и перспективирања на соодносот. За туѓото не постои, или постои само делумно знаење; туѓоста е недоверлива, непозната и неистражена. Заедничка карактеристика на фигурите, кои се формирале во просторниот типус туѓост како непознатото однадвор, е дека тие се движат во просторот и притоа создаваат искуство, со што познатите ориентации и модели на толкување ја губат својата валидност. Туѓоста како нешто сè уште разбирливо се однесува на незнајното, но и на можноста за знаење и запознавање. При ова инсценирање на туѓото и сопственото, во книжевната наука, за естетизирањето на средбата со сопственото и туѓото суштински стануваат структурата и топосот на патувањето.

References

[1] Bourquin, Christophe. Schreiben über Reisen. Würzburg: Verlag Königshausen & Neumann GmbH, 2006. Print.
[2] Gutjahr,Ortrud (Hg.). Fremde. Freiburger literaturpsychologische Gespräche. Jahrbuch für Literatur und Psychoanalyse. Band 21. Würzburg: Verlag Königshausen & Neumann GmbH, 2002. Print.
[3] Habermas, Jürgen. Theorie des kommunikativen Handelns, Bd. 1: Handlungsrationalität und gesellschaftliche Rationalisierung. Frankfurt am Main: Suhrkamp Verlag, 1981. Print.
[4] Hallet, Wolfgang u. Birgit Neumann (Hg.), Raum und Bewegung in der Literatur. Die Literaturwissenschaften und der Spatial Turn. Bielefeld: transcript Verlag, 2009. Print.
[5] Morrell, Brandon, Das Bild des Fremden in der Soziologie. Paralelität der gesellschaftlichen Entwicklung zur kognitiven Entwicklung des Individuums. München: AVM, 2012. Print.
[6] Roth, Hans Jakob. Kultur, Raum und Zeit. Ansätze zu einer vergleichenden Kulturtheorie. Baden-Baden: Nomos Verlagsgesellschaft, 2013. Print.
[7] Simmel, Georg. Soziologie. Untersuchungen über die Formen der Vergesellschaftung. Berlin: 1958. Print.
[8] Wagner-Egelhaaf, Martina (Hg.). Region-Literatur-Kultur. Regionalliteraturforschung heute. Bielefeld: Aisthesis-Verlag, 2001. Print.
[9] Wendel,Hermann, Südosteuropäische Fragen. Berlin: S. Fischer Verlag, 1918. Print.
[10] Wendel, Hermann.Von Marburg bis Monastir: Eine südslawische Reise. Frankfurt am Main: Druck und Verlag der Frankfurter Societäts-Drukerei GmbH, 1920. Print.
[11] Wierlacher, Alois (Hg), Das Fremde und das Eigene. Prolegomena zu einer interkulturellen Germanistik. München: Iudicium Verlag, 1985. Print.
Published
2016-10-01
How to Cite
ДЕНКОВСКА, Милица. Книжевно инсценирање на туѓоста: патописот и културниот идентитет. Култура/Culture, [S.l.], v. 6, n. 14, p. 192-198, oct. 2016. ISSN 1857-7725. Available at: <https://journals.cultcenter.net/index.php/culture/article/view/283>. Date accessed: 29 mar. 2024.
Section
Macedonian Articles