Идентитетот на епскиот херој

Abstract

Иницијалната замисла на истражувачкиот труд поаѓа од сериозната амбиција за теориско-терминолошко определување, дешифрирање, до-објаснување (или разјаснување) на теориско-жанровските (и интержанровски) нијанси помеѓу пословицата, максимата и провербијалниот исказ, како паремиолошки форми. Во теоријата и литературата што се занимаваат со паремиолошки прашања, не секогаш се прави концизна и јасна дистинкција помеѓу пословицата (често пати погрешно сметана за синоним или еквивалент на поговорката) и максимата, што резултираше не само со неплодородна терминолошка конфузија, туку и со семантички дисперзиран вокабулар, кој пак, следствено, имаше контра ефект во конечното разрешување на вечната дилема за дефинирање и систематизација на овие паремиолошки форми. Обемот на истражувањето не дозволува достигнување до стадиум на финале за ова спорно прашање, затоа што неговата примарна цел е теориско разлачување на пословицата, провербијалниот исказ и максимата на фонот на херојската епика, од аспект на нивниот статус, улога (функции, својства) во сликањето на идентитетот на епскиот херој. Истражувањето содржи: уводен дел, во кој се образложува поттикот за еден ваков научно-истражувачки поход; прв дел, посветен на теориско-терминолошко разлачување на максимата и пословицата; втор дел, каде што прагматично се реферира кон типични примери земени од херојската епика (со примарен акцент на англосаксонскиот еп Беовулф и на германскиот еп Песна за Нибелунзите); заклучен дел, во којшто се сумираат изложените ставови, и селектирана библиографија, без којашто истражувањето не би ја имало својата заокружена форма. Со вака осмислена структура, истражувачкиот труд стреми да покаже дека паремиолошките форми (провербијалниот исказ и максимата) се присутни во херојската епика, но тие се стилизирани, естетизирани, „супер-видови“, наменети за образован читател, а не за необразован слушател. За постигнување максимални ефекти, истражувачкиот труд ползува плуралистичка методологија, со акцент на специфичните методи од потесното поле на истражувањето, какви што се методите на компаративно и на интертекстуално проучување, како и методот на т.н. „провербијален перформанс“ (Пол Кавил), особено значаен за кристализирање на провербијалниот исказ и максимата како меѓусебно поврзани, но суштински самодоволни и независни паремиолошки форми. Заклучокот на истражувачкиот труд е двостран; прво, тој треба да упати на потребата од реевалуација на терминолошкиот вокабулар со којшто се оперира при опсервациите и елаборирањата на прашања и теми од компаративната паремиологија; второ, тој треба да покаже дали е основан сомнежот за улогата на паремиолошките форми како совршено ефективни илустратори, во компресирана форма, на херојскиот идентитет како погоден за подражавање.