Романтизам vs ориентализам: потрага по имагинарни идентитети

Abstract

Проблемот на идентитетот е еден од темелните проблеми на денешницата, иако сознанието за неговата недофатливост (флуидност, променливост, отвореност, хетерогеност, хибридност), е мошне старо филозофско прашање кое ги провоцира книжевните творци од искони до денес. Дали романтизмот и ориентализмот се наоѓаат наспроти, „версус“, или во меѓусебна симбиоза? Постоењето на синтагмата „романтичарски ориентализам“ во културологијата е, веројатно, доволен показател за заемното промислување на споменатите два „изми“. Иако предложениот наслов несомнено, има историски карактер, со оглед на тематизирање на стилската формација романтизам, неговата актуелност е повеќе од очигледна денес, кога сме сведоци на големиот бран мигранти од Истокот. Сликата на Ориентот како идеална, утописка земја на чуда која нуди бегство од прозаичниот и профан западен свет, е општо место на романтичарската имагинација. Со бродот наречен Ориент ќе сонуваат/патуваат европските предромантичари и романтичари: Франсоа Рене де Шатобријан, Алфонс де Ламартин, Виктор Иго, Жерар де Нервал, натаму, Вилијам Бекфорд, Семјуел Тејлор Колриџ, Вилијам Вордсворт, Џорџ Гордон Ноел Лорд Бајрон, Перси Шели и Џон Китс, или Јохан Волфганг Гете, Фридрих Шилер, Лудвиг Тик, Лудвиг Ахим фон Арним, Ернст Теодор Амадеус Хофман и многу други. Во делата на романтичарите понекогаш многу повеќе доминира сликата на еден измечтаен Ориент проектиран врз фонот на приказните за 1001 ноќ, отколку некој вистински, реален опис. Оттаму и промислувањето на имагинарните идентитети.